به نظر می رسد میزان علاقه رسانه های برزیلی به موضوعات و اخبار مربوط به ایران، تا حدودی تابع روابط سیاسی دو کشور بوده و در سال های اخیر و بدنبال افزایش چشمگیر روابط سیاسی و نیز اقتصادی دو کشور، رسانه های برزیل نیز توجه خاصی به مسائل ایران معطوف داشته اند و اخبار مربوط به جمهوری اسلامی ایران را با حساسیت پیگیری می نمایند. البته این پیگیری بر اساس رویکرد خاص سیاسی هر رسانه ها انجام شده است.

          در حال حاضر روزنامه فولیا د سان پائولو، بزرگترین روزنامه برزیل، در جمهوری اسلامی ایران خبرنگار مقیم دارد و تنها رسانه آمریکای لاتین است که در کشورمان دارای دفتر می باشد. این موضوع خود می تواند نشانه اهمیت کشورمان و تحولات آن برای جامعه برزیل تلقی گردد.

معرفی رسانه های برزیل

فضای رسانه ای در برزیل:

          فعالیت رسانه ها در برزیل کاملا آزاد می باشد و قانون مطبوعات این کشور  که در سال 1967 به تصویب رسیده بود (بدلیل اینکه در دوره پیش از دموکراسی تدوین شده بود) در تاریخ 30 آوریل 2009 توسط دادگاه عالی فدرال لغو گردید. و در حال حاضر برزیل فاقد قانون مطبوعات می باشد.

در دوره لوئیس ایناسیو لولا  داسیلوا، رئیس جمهور سابق، تلاش هائی برای ایجاد نوعی چهارچوب و ساماندهی به رسانه ها انجام گرفت که با واکنش هائی مواجه شد و به نتیجه نرسید. خانم جیلما روسف رئیس جمهور فعلی ، در دوره تبلیغات انتخاباتی خود بر آزادی رسانه ها تاکید زیادی داشته و بارها تصریح کرده که معتقد به آزادی رسانه ها می باشد.

دسته بندی رسانه های برزیلی:

الف . بنگاه های رسانه ای: بنگاه های رسانه ای برزیل که دارای اهداف اقتصادی و نیز دارای رویکرد سیاسی می باشند (که در رسانه های مختلف دارای شدت و ضعف است) دارای توان بسیار زیاد اقتصادی و امکانات گسترده بوده و توان جریان سازی و ایجاد موج رسانه ای در افکار عمومی را دارند. رسانه های بزرگ برزیل به لحاظ رویکرد سیاسی – اجتماعی در طیف «راستگرا» قرار داشته و عمدتا رسانه «زرد» محسوب می شوند. شبکه های تلویزیونی توجه خاصی به برنامه های «سرگرمی- تفریحی» و برنامه هائی با تمرکز بر انعکاس روزمره «حوادث و جنایات بوقوع پیوسته در جامعه» دارند.

مهمترین تلویزیون های برزیل در این گروه جای می گیرند که به ترتیب اهمیت عبارتند از:

1: شبکه تلویزیونی گلوبو (Globo) که قدرتمندترین و پر نفوذ ترین تلویزیون برزیل بوده و گسترده ترین امکانات را در اختیار دارد.

2: شبکه تلویزیونی رکورد (Record) که مالک آن یک کشیش اوانجلیک می باشد در سال های اخیر رشد زیادی داشته و به نوعی جایگاه دوم را در بین تلویزیون های برزیل (پس از شبکه گلوبو) از آن خود کرده است.

3 . شبکه اس.ب.ت (SBT). مالک این شبکه سیلویو سانتوس می باشد. این شبکه با شعار «شادترین تلویزیون برزیل» تلاش دارد عمدتا برنامه های شاد و تفریحی برای بینندگان خود پخش کند.

4 : شبکه تلویزیونی هجی (Rede) و شبکه تلویزیونی بانجی (Band) نیز به نوعی شبکه های Comercialمحسوب می شوند که هر کدام بخشی از یک بنگاه اقتصادی می باشند.

بر اساس آمار سال 2010 تعداد 4056 نشریه در برزیل منتشر می گردد که از این تعداد 652 مورد روزنامه می باشد. مهمترین روزنامه های برزیلی که در مجموعه بنگاه های رسانه ای قابل معرفی هستند به ترتیب اولویت عبارتند از:

1 . روزنامه فولیا د سان پائولو: این روزنامه با تیراژ 286000 نسخه در روز پرتیراژ ترین روزنامه برزیل است. مرکز اصلی این روزنامه در شهر سان پائولو قرار دارد و در شهرهای دیگر دفتر دارد. این روزنامه تنها روزنامه برزیلی است که از سال گذشته خبرنگار خود بنام سامی ادگیرنی را در تهران مستقر کرده است.

2 . روزنامه او استادو د سان پائولو: با 263000 نسخه، دومین روزنامه بعد از فولیا می باشد. رقابت زیادی بین این دو روزنامه وجود دارد. مرکز این روزنامه نیز در شهر سان پائولو می باشد.

3 . روزنامه او گلوبو: این روزنامه 256000 نسخه تیراژ داشته و در شهر ریو قرار دارد. این روزنامه جزو بنگاه گلوبو می باشد.

4. روزنامه کهئیو: مهمترین روزنامه پایتخت با 56300 نسخه در روز می باشد.

مهمترین مجلات برزیل:

هفته نامه وجا: هفته نامه وجا با 000/200/1 نسخه ، مهمترین و پرتیراژترین هفته نامه برزیل و سومین نشریه پر تیراژ در دنیا می باشد. این نشریه راستگرا و منتقد دولت چپ می باشد و منتقد جدی لولا رئیس جمهور سابق بود. دو مجله اپوکا و ایستوئه نیز در مراتب بعدی قرار دارند.

ب: رسانه های بخش عمومی:

رسانه های بخش عمومی (Public) آن دسته از رسانه ها را شامل می شود که از بودجه بخش عمومی و دولتی تامین شده و غیر تجاری می باشند. این دسته از رسانه ها مجاز به پذیرش و پخش آگهی تلویزیونی نیستند و هر یک دارای کارکردهای خاص خود می باشند که عمدتا کمک به افزایش سطح آگاهی های جامعه در بخش های مختلف می باشد.

تلویزیون TV Brasil شبکه تلویزیونی بخش عمومی (غیر خصوصی و غیر دولتی) می باشد که با بودجه عمومی اداره می شود. این تلویزیون، به لحاظ جایگاه و مدیریت و ساختار، شبیه ترین تلویزیون به صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران می باشد با این تفاوت که آگهی تبلیغاتی پخش نمی کند. ایجاد همبستگی اجتماعی، افزایش سطح فرهنگ عمومی و آموزش، از مهمترین اهداف این تلویزیون می باشد. 

شبکه تلویزیونی NBr شبکه تلویزیونی دولت فدرال برزیل است که دولت از طریق آن، فعالیت ها و اقدامات خود را ارائه کرده و تلاش دارد ارتباط بین وزرا و مقامات دولتی با مردم را از طریق این تلویزیون تامین نماید.

هر کدام از قوا در برزیل تلویزیون خاص خود را دارا می باشند که از محل بودجه عمومی اداره می شوند. تلویزیون TV Senado متعلق به مجلس سنا، تلویزیون TV Camara متعلق به مجلس نمایندگان و تلویزیون  TV Justicaمتعلق به قوه قضائیه می باشد که هر کدام عمدتا به موضوع تخصصی خود می پردازند، جلسات عمومی نهادهای مذکور را پوشش می دهند و میزگردهای تلویزیونی متناسب با فضای کاری خود برگزار کرده و برنامه های آموزشی برای ارتقاء سطح دانش عمومی در زمینه های تخصصی اراده می نمایند.

ج . رسانه های آلترناتیو: 

          رسانه های آلترناتیو (رسانه هائی که در چهارچوب بنگاه های بزرگ رسانه ای قرار ندارند) طیف وسیع و گسترده ای از رسانه ها را شامل می گردد و جنبش های اجتماعی، نیروهای چپ گرا و ضد امپریالستی در برزیل، با استفاده از رسانه های آلترناتیو (روزنامه های کوچک، شبکه های تلویزیونی نه چندان گسترده و نیز سایت های خبری) تلاش می کنند ایده های خود را تبلیغ نمایند.